Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), Türkiye’nin AB standartlarında tarım ve kırsal kalkınma vizyonunu gerçeğe dönüştürmeyi amaçlayan, bağımsız ve yenilikçi bir kamu kuruluşudur. 2007 yılında faaliyete başlayan TKDK, özellikle kırsal bölgelerde sürdürülebilir kalkınma, ekonomik çeşitlilik ve istihdamın artırılması hedefiyle, Avrupa Birliği’nin IPARD programını Türkiye’de başarıyla uygulayan tek resmi kurumdur. Kurumun kuruluş amacı, ülkemizin tarımsal üretim gücünü artırmak, kırsal nüfusun refah seviyesini yükseltmek ve çevreye duyarlı yenilikçi projeleri hayata geçirmektir. TKDK, AB fonlarını etkin şekilde yöneterek çiftçilerin, hayvancılık ve kırsal turizm yatırımcılarının, girişimcilerin ve yerel ekonominin kalkınmasına öncülük etmektedir.
Günümüzde tarım sektörü, sadece temel gıda ihtiyacının karşılanmasıyla kalmayıp, aynı zamanda ekonomik kalkınmanın, çevresel sürdürülebilirliğin ve sosyal istikrarın temeli olarak görülmektedir. TKDK, bu bilinçle hareket ederek Türkiye’nin her köşesindeki üreticilere ve girişimcilere vizyon kazandırmaktadır. Çiftçilere yeni iş alanları açan, modern teknoloji ve sürdürülebilir üretimle tanıştıran TKDK, aynı zamanda kadın ve genç girişimcilerin iş hayatına katılımını destekleyerek toplumsal kalkınmaya da katkı sağlamaktadır.
TKDK, sunduğu destekler sayesinde geleneksel tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin yanında, yenilenebilir enerji yatırımlarına, kırsal turizme ve yerel ürünlerin markalaşmasına da öncülük etmektedir. Türkiye’nin rekabetçi tarım sektörüne ve çağdaş kırsal yaşama geçişinde, TKDK’nın rolü her geçen gün daha fazla önem kazanmaktadır. Kısacası TKDK, tarımsal dönüşümün ve kırsalda kalkınmanın anahtarıdır.
TKDK Nedir?
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), Türkiye’de kırsal alanlarda sürdürülebilir kalkınma için AB kaynaklarını en verimli şekilde kullanan, şeffaf ve hesap verebilir bir devlet kurumudur. TKDK, merkezi Ankara’da olmakla birlikte, destek verdiği illerde bulunan il koordinatörlükleri ile yerinde hizmet sunar ve projelerin her aşamasını titizlikle takip eder.
Kurum, 2007 yılında 5648 sayılı kanun ile kurulmuş ve Avrupa Birliği’nin “Katılım Öncesi Yardım Aracı Kırsal Kalkınma Programı”nı (IPARD) Türkiye’de uygulamakla yetkilendirilmiştir. Bu sayede hem AB fonlarının yönetimini hem de Türkiye’nin tarımsal kalkınma politikalarının modernleşmesini sağlar. TKDK, tarımsal işletmelerin uluslararası standartlara ulaşmasını, üretim kapasitesinin ve kalitesinin artırılmasını, kırsal alanlarda gelir ve istihdamın çeşitlendirilmesini hedefler.
Kurumun görevleri arasında, hibe başvuru çağrılarının ilanı, başvuruların değerlendirilmesi, uygun projelerin seçimi, ödemelerin yapılması ve projelerin izlenmesi gibi süreçler yer alır. TKDK, tüm bu aşamalarda şeffaflık, tarafsızlık ve eşitlik ilkelerine sıkı sıkıya bağlıdır. Proje sahiplerinin karşılaştığı zorluklarda rehberlik eden TKDK, teknik destek ve eğitim programlarıyla başvuru süreçlerinin daha sağlıklı ve verimli ilerlemesini sağlar.
Ayrıca, kurum AB ile tam uyum içinde çalışarak, fonların usulsüz kullanılmasını engeller ve Türkiye’nin AB üyelik sürecindeki reformlarının en önemli uygulayıcılarından biri olur. Tarımsal üretimin artırılması, genç ve kadın girişimcilerin desteklenmesi, kırsalda yeni iş kollarının doğması, çevreye duyarlı yatırımların artması TKDK’nın uzun vadeli stratejilerinin merkezindedir. Kırsal kalkınmada yeni bir vizyonun adı olan TKDK, ülkemizin sürdürülebilir büyümesinde lokomotif bir rol üstlenmiştir.
TKDK Ne İşe Yarar?
TKDK’nın asıl görevi, AB IPARD fonlarını şeffaf ve adil bir biçimde dağıtarak, Türkiye kırsalında sürdürülebilir kalkınmayı hayata geçirmektir. Bunun ötesinde TKDK, başvuru sahiplerinin projelerini sadece maddi olarak değil, aynı zamanda bilgi, eğitim ve teknik danışmanlık yoluyla da destekler. Bu bütüncül yaklaşım sayesinde yatırımcılar hem ulusal hem de uluslararası standartlarda projeler geliştirme şansına sahip olur.
Kurum, süt ve et üretim tesislerinden, işleme-pazarlama fabrikalarına; kırsal turizmden, yenilenebilir enerjiye kadar çok geniş bir yelpazede girişimcilere hibe desteği sağlar. Bu destekler, yatırımın başlangıç maliyetini ciddi şekilde azaltır, riski minimize eder ve daha fazla kişinin kırsal alanda iş kurmasına olanak tanır. TKDK’nın katkısıyla köylerden şehir merkezlerine göçün yavaşlatılması ve hatta tersine göçün teşvik edilmesi de hedeflenir.
Bir diğer önemli fonksiyonu ise, tarımsal üretimde verimlilik ve kaliteyi artırmaya yönelik yenilikçi uygulamaları teşvik etmesidir. Gelişen teknolojiyle birlikte modern sulama sistemleri, biyogaz tesisleri, soğuk hava depoları gibi altyapı yatırımlarının önü açılır. TKDK, aynı zamanda kadınların ve gençlerin ekonomik hayata entegrasyonunu artırarak, toplumsal cinsiyet eşitliğine ve genç istihdamına katkı sunar.
Kurumun sunduğu avantajlar sayesinde yatırımcılar uluslararası piyasalarda rekabet gücü yüksek ürünler ortaya koyabilmekte, yerel ürünlerini markalaştırabilmektedir. TKDK’nın varlığı, Türkiye’nin hem kırsal ekonomide hem de tarımsal ihracatta potansiyelini tam anlamıyla kullanmasını sağlar. Tüm bu yönleriyle TKDK, ülkenin sürdürülebilir kalkınma vizyonunun uygulayıcı gücü olarak öne çıkar.
TKDK Hangi Projelere Destek Veriyor?
TKDK, IPARD kapsamında, tarım ve hayvancılığın yanı sıra, kırsal kalkınmayı sağlayacak yenilikçi ve çevreci projelere hibe desteği sağlamaktadır. Süt ve kırmızı et üreten büyükbaş/ küçükbaş işletmeler, yumurta tavukçuluğu, kanatlı eti üretimi, meyve-sebze işleme ve paketleme tesisleri, süt ve et ürünleri işleme-pazarlama tesisleri TKDK’nın en fazla destek verdiği sektörler arasındadır.
Ayrıca arıcılık faaliyetleri, mantar yetiştiriciliği, balıkçılık ve su ürünleri üretim ve işleme, kırsal turizm yatırımları (pansiyon, butik otel, kamp alanı vb.), çiftlik faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi (atçılık, agro turizm, tıbbi aromatik bitkiler yetiştiriciliği), el sanatları, yöresel ürünlerin işlenmesi ve satışı da destek kapsamındadır. Son yıllarda yenilenebilir enerji yatırımlarına (biyogaz, güneş, rüzgar enerjisi), modern sulama sistemlerine ve enerji verimliliği projelerine de özel önem verilmektedir.
TKDK, proje desteklerinde, yatırımın büyüklüğüne, lokasyonuna ve başvuru sahibinin statüsüne göre farklı oranlarda (genellikle %50-70 arasında) hibe sağlar. Proje kapsamında; bina inşaatı, makine-ekipman alımı, teknoloji yatırımları, danışmanlık ve eğitim giderleri gibi kalemler desteklenir. Proje sahipleri, il koordinatörlüklerinde danışmanlık alarak, projelerini daha etkin ve sürdürülebilir şekilde tasarlayabilir.
Desteklenen projelerde, çevreye duyarlılık, sürdürülebilirlik ve inovasyon öne çıkar. Özellikle genç ve kadın girişimcilere, dezavantajlı gruplara yönelik pozitif ayrımcılık uygulanır. TKDK, destekleriyle tarımsal üretimin modernleşmesine, kırsalda yeni istihdam alanlarının açılmasına, yerel ürünlerin değerlenmesine ve yaşam kalitesinin artmasına öncülük eder. Kurumun projeleri, Türkiye’nin kırsal potansiyelini ulusal ve uluslararası ölçekte rekabetçi hale getirme vizyonunun en önemli araçlarından biridir.
TKDK’ye Kimler Başvurabilir?
TKDK’dan hibe ve destek almak için başvuranların öncelikle gerçek ya da tüzel kişi olmaları gerekir. Gerçek kişiler (çiftçiler, bireysel girişimciler), tarım ve hayvancılık alanında faaliyet gösterenler veya kırsal turizm, el sanatları gibi alanlarda yatırım yapmak isteyenler TKDK’ya başvurabilir. Tüzel kişiler arasında ise şirketler, kooperatifler, üretici birlikleri ve tarımsal amaçlı birlikler öne çıkar.
Başvuruda bulunacak kişi veya kurumların, TKDK tarafından belirlenen destek kapsamındaki illerde ve sektörlerde faaliyet göstermesi şarttır. Her proje için ayrı ayrı belirlenen teknik ve mali kriterler bulunur; başvuru sahipleri, proje türüne göre belirlenen bu kriterleri karşılamak zorundadır. Ayrıca projelerin çevreye duyarlı, sürdürülebilir ve yenilikçi olması öncelikli tercih sebebidir.
Genç girişimciler (40 yaş altı) ve kadınlar, projelerinde avantajlı başvuru hakkına sahiptir. Bu durum, kırsalda gençlerin ve kadınların daha aktif rol almasını, girişimciliğin yaygınlaşmasını sağlar. Ayrıca dezavantajlı gruplar da (engelliler, işsizler vb.) TKDK desteklerinde öncelikli olarak değerlendirilir.
Kamu kurumları ve belediyeler ise TKDK desteklerinden faydalanamazlar. Başvuru süreci oldukça şeffaf olup, tüm aşamalar online olarak ya da il koordinatörlükleri üzerinden yürütülmektedir. TKDK, başvuru sahiplerine her aşamada eğitim ve danışmanlık desteği sunarak, projelerin başarıyla hayata geçmesini sağlar. Kırsal kalkınmada fark yaratmak isteyen, yenilikçi vizyona sahip herkes TKDK fırsatlarından yararlanabilir.
IPARD Proje Danışmanı Ne İş Yapar?
IPARD proje danışmanı, TKDK ve IPARD programı kapsamındaki hibe başvurularında uzman rehberlik sağlayan, yatırımcı ile kurum arasında köprü görevi gören profesyonellerdir. Proje danışmanları, öncelikle başvuru sahibinin ihtiyaçlarını analiz eder, uygun sektör ve programı belirlemede yol gösterir. Her adımda yatırımcının karşılaşabileceği yasal, finansal ve teknik engellerin aşılması için stratejik planlama yapar.
Danışmanlar; proje fikrinin olgunlaştırılması, fizibilite çalışmaları, iş planı hazırlığı, yatırım bütçesinin oluşturulması ve gerekli belgelerin temini gibi kritik aşamalarda aktif rol alır. Başvuru dosyasının eksiksiz ve hatasız hazırlanmasını sağlayarak, sürecin hızlanmasına katkı sunar. Ayrıca projelerin onaylanması, uygulanması ve sonrasında yapılacak izleme-raporlama süreçlerinde de danışmanlık hizmeti verirler.
IPARD proje danışmanları, sürekli güncellenen mevzuatı yakından takip ederek, projelerin destek kapsamında kalmasını ve hibe alınmasını garanti altına alır. Proje sahipleri, danışmanlar sayesinde daha bilinçli ve güçlü bir şekilde süreç yönetir, risklerini azaltır ve yatırımlarının başarısını artırır.
Ayrıca danışmanlar, yatırımcının talep etmesi halinde eğitimler organize edebilir ve projeyi sürdürülebilir kılacak yenilikçi çözümler önerebilir. IPARD danışmanları, başvuru sahiplerinin motivasyonunu artıran, yol gösteren ve süreci profesyonelce yöneten önemli paydaşlardır. Özellikle kırsalda yatırım yapma fikrine sahip olanlar için danışman desteği, projelerin başarıya ulaşmasında belirleyici bir avantajdır.
TKDK Ödemeleri Nasıl Yapılır?
TKDK’nın sağladığı hibe ve destek ödemeleri, şeffaf ve denetlenebilir bir süreçle gerçekleştirilmektedir. Destek almaya hak kazanan başvuru sahipleri, öncelikle projelerini belirlenen şartlara uygun şekilde tamamlamak ve ilgili harcama belgelerini eksiksiz olarak TKDK’ya sunmak zorundadır. Bu belgeler; fatura, banka dekontları, teknik raporlar ve uygulama fotoğraflarını içermektedir.
TKDK uzmanları, yatırımın tamamlanıp tamamlanmadığını ve tüm harcamaların proje kapsamında olup olmadığını sahada ve belgeler üzerinden kontrol eder. Kontrollerin ardından başvuru sahibinin banka hesabına, onaylanan hibe tutarı aktarılır. Genellikle hibeler “geri ödemesiz” olarak verilir; yani yatırımcıya sağlanan destek TKDK’ya geri ödenmez. Ancak, yatırımın eksik veya yanlış yapılması durumunda ödemeler askıya alınabilir veya iade talep edilebilir.
Büyük ölçekli yatırımlarda, ödemeler aşamalı şekilde yapılabilir; örneğin proje belirli bir yüzde tamamlandığında ilk ödeme, sonraki aşamada kalan kısım ödenir. Bu uygulama, projelerin her aşamasının titizlikle izlenmesini ve kaynakların doğru kullanılmasını sağlar. Ayrıca bazı projelerde avans ödeme imkânı da sunulmaktadır.
TKDK ödemelerinde hız, şeffaflık ve hesap verebilirlik en temel ilkeler arasında yer alır. Tüm süreçler dijital olarak da izlenebilmekte, başvuru sahipleri ödemelerinin durumunu online sistemden takip edebilmektedir. TKDK’nın ödeme sistemi, yatırımcıların motivasyonunu artıran ve güven veren bir yapıya sahiptir. Bu sayede, Türkiye’nin dört bir yanında binlerce kırsal yatırım projesi başarıyla hayata geçirilebilmektedir.
10 yılı aşkın süredir hibe & teşvik süreçleri üzerine çalışmaktayım. Aktif olarak sektörde yer aldığım bu sürede yaklaşık 100 firmaya 1 milyar TL’den fazla destek kazandırdım. Kariyerim boyunca IPARD projelerinin yanı sıra Avrupa Birliği, KOSGEB, TÜBİTAK, Tarım Bakanlığı gibi kurumların farklı proje türlerinde yer aldım. İşletmenizin Ar-Ge ve yatırım ihtiyaçlarında devlet desteklerinden yararlanabilmek için iletişime geçebilirsiniz.